आमराईच्या पाणी व्यवस्थेसाठी अंदाजे तीनशे वर्षांपूर्वी बांधली गेलेली विहीर
सातारा l लिंब गोवे येथील बारा मोटीची इतिहास कालीन विहिर म्हणजे शिवकालिन स्थापत्य शास्त्राचा उत्कृष्ट नमूनाच म्हणावा लागेल. ही बारा मोटेची विहीर पाहण्यास देशभरातून वर्षभर पर्यटक गर्दी करत असतात. या विहिरीचे पाणी कितीही दुष्काळ पडला तरी कमी होत नाही किंवा आटत नाही असं सांगितलं जातं.
या पर्यटन स्थळाविषयी अधिक माहितीसाठी श्री.रवी वर्णेकर (Ravi Varnekar) +919511857958 यांच्याशी संपर्क साधावा ही विनंती….
या विहिरीच्या वरच्या भागात छत्रपती शाहू महाराज (पाहिले) यांचे दगडी सिंहासन आहे ज्यावर विराजमान होउन छत्रपती स्थानिक जनतेशी संवाद साधत असत.
लिंब गोवे गावात छत्रपती संभाजी राजांचे सुपुत्र पाहिले शाहू महाराज यांच्या काळात बांधली गेलेली बारा मोटेची विहीर वैशिष्ट्यपूर्ण अशी आहे. या विहिरीला चारही बाजूने भक्कम तटबंदी आहे. लिंब गावाच्या परिसरात शाही आमराईच्या पाणी व्यवस्थेसाठी अंदाजे तीनशे वर्षांपूर्वी ही विहीर बांधली गेली असल्याचे सांगितले जाते.
या ऐतिहासिक विहिरीचे बांधकाम इ.स. १६४१ ते १६४६ या दरम्यान छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या नातसूनबाई श्रीमंत सौ. विरुबाई भोसले यांनी केले.
या विहिरीची रुंदी पन्नास फुटाची असून खोली अंदाजे एकशे दहा फूट आहे. शिवलिंगाचा आकार असलेल्या या विहिरीत उतरण्यासाठी दगडी पायऱ्या बांधलेल्या आहेत. पुढे भव्य कमान लागते, त्यावर दगडी बांधकामातील शिव कालीन विश्रांती गृह आहे. येथे सल्ला मसलतीसाठी शाहू महाराज आणि पेशवे यांच्यात अनेक बैठकी झाल्या असल्याची माहिती मिळते.
अष्टकोनी आकाराच्या विहिरीच्या आत वरच्यात बाजूस चार वाघांची शिल्पे आहेत. विहिरीस भल्यामोठ्या पायऱ्या आहेत. आत उतरण्यास चोरवाटा आहेत. या विहिरीवर बारा मोटा चालत असत असे म्हणतात, नीट लक्ष देवून पाहिल्यास बारा मोटेचे बारा चौथरे नजरेस पडतात.
ही विहीर प्रामुख्याने दोन भागात विभागली गेली आहे. पायऱ्या उतरल्यावर पाहिले लागते ती उप विहीर आणि पुढे अष्टकोनी मुख्य विहीर. फार पूर्वी विहिरीवर 15 मोटा बसवण्याची सोय करण्यात आली होती.
मोट म्हणजे मूठ बांधणे. बैल जोडयांना गोलाकार फिरवून राहट सदृश्य लाकडी यंत्राद्वारे विहिरीतील पाणी उपसले जायचे. विहिरीच्या चोहीबाजूने असणाऱ्या बांधीव पटांमार्फत आंब्यांच्या बागांना पाणी दिले जात असे.
त्याकाळी १५ मोटांची सोय करण्यात आली होती. मात्र प्रत्यक्षात 12 मोटा कार्यरत असल्याने या विहिरीला बारा मोट्याची विहीर असे संभोदले जाते.
विहिरीजवळच श्री रवी वरणेकर यांचे निवस्थान आहे. वर्णेकर हे इतिहास अभ्यासक असल्याने ते इथे आलेल्या पर्यटकांना विहिरीच्या इतिहासासह वैशिष्ट्यपूर्ण असलेल्या या विहिर रचनेची माहिती देतात. विहीर परिसर गावापासून लांब असून इथे निवास भोजनाची सोय होऊ शकत नाही, मात्र श्री वर्णेकर यांना पूर्व कल्पना दिल्यास त्यांच्याकडे चहा, कोफी, न्याहारी आणि भोजनाची सोय होऊ शकते. ही ऐतिहासिक विहीर बघण्यासाठी देश विदेशातून भरातून पर्यटक येत असतात.
- Beach Resorts / Hotels / Home Stay / Tent Camping /Kokan
- English
- Live Links
- Maha Tourism News
- Mahaparyatan Business
- Uncategorized
- ऐतिहासिक ठिकाणे
- कथाकथन / प्रवासवर्णन
- कृषी पर्यटन
- कृषी माहिती आणि उत्पादने
- खाद्य भ्रमंती
- गड, सागरी किल्ले
- धबधबे
- परंपरा / सण / उत्सव
- प्राचीन देवस्थाने
- महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध पर्यटन स्थळे
- समुद्रकिनारे
- साहसी पर्यटन